Demokratiedefizit

Nee, keng Angscht! Ech wëll nët méi op d`Polemik vum sougenannten Demokratiedefiz agoen, deen zum Referendum vum 7. Juni gefouert huet. Ët geet mer hei ëm e wierklechen Demokratiedefizit an eisem Walsystem.

Eis Chamberswalen fanne geméiss eiser Verfassung Art 51 statt. Ënnert Ziffer (5) ass festgehal:  “Les députés sont élus sur la base du suffrage universel pur et simple, au scrutin de liste, suivant les règles de la représentation proportionnelle, conformément au principe du plus petit quotient électoral et suivant les règles à déterminer par la loi.” Dëst Gesetz vum 31. Juli 1924 resp. 3. September 1963 bestëmmt an dem Art. 136 bis 138 d`Berechnung vun den Deputéierten vun deene verschiddenen Parteien.

E Walgesetz soll bewierken, datt eng Chamber, déi d`Vollek vertrëtt, demokratesch zesumme gesat soll sinn. Dat bedeit zweeërlee:

1.       Ët solle méiglechst vill Wieler duerch en Deputéierten an der Chamber vertruede sinn.

2.       Ët soll d`Verdelung vun de Chamberssëtzer méiglechst genee der Verdeelung vun de Stëmmen un déi eenzel Parteien entspriechen.

Selbstverständlech geet dat bei 60 Deputéierten, déi iwwer 200.000 Wieler vertrieden, nuren op ongeféier. Dat soll ower nët verhënneren, datt ee soll versichen, déi Method ze fannen, déi dem Demokratie-Versteesdemech am nooste kënnt.

Ech hunn an deem Sënn d`Resultater vun deene leschte Chamberswalen vun 2013 mol méi genee ënnert d’ Lupp  geholl.

Tabell 1: Nët berücksichtegt Stëmmen resp. Wieler an den eenzelne Bezierker

	Norden	Osten	Zentrum	Süden	Land
Nët berücksichtegt Stëmmen (kee Sëtz)	52040	32623	52371	113370
Prozentsaz vun nët berücksichtegte Stëmmen	16,36 %	16,78 %	4,8 %	6,78%
Héchst nët berücksichtegt Stëmme vun enger eenzelner Partei	20246	16901	29631	50676
Prozentsaz vun dëser Partei	6,36 %	8,69 %	2,71 %	3,01 %
Onberücksichtegt Wieler (1)	5782	4660	2944	4929	18315
Prozentsaz vun den nët berücksichtegte Wieler	15,5 %	16,1 %	5,2 %	6,1 %	9,0 %

(1)    Dës Zuel gouf berechent ënnert der Viraussetzung, datt all Wieler seng voll Stëmmenzuel verdeelt huet.

Eis Verfassung ordonnéiert:

«Art. 10bis. (1) Les Luxembourgeois sont égaux devant la loi.

D`Tabell 1 weist eng kloer Violatioun vun der Verfassung: nët all Lëtzebuerger si gläich virum Walgesetz. Säin Impakt hänkt of vu sengem Wunnuert. Wunnt hien am Zentrum oder am Süden, dann ass seng Chance praktesch 3 Mol méi grouss, datt säi Choix berücksichtegt gëtt, wéi wann hien am Oste wunnt.

Wann 9 % vun de Wieler beim Verdeele vun de Chambers-Mandater nët berücksichtegt ginn, da musse mer vun engem däitlechen Demokratiedefizit schwätzen.

Wat géing ët bréngen, wa mer nuren een eenzege Walbezierk hätten? Ech hunn duerfir d`Bezierker  héichgerechent an deem ech bei all Bezierk d`Stëmmen duerch d`Sëtzer vun dem Bezierk gedeelt a mat 60 multiplizéiert hunn. (Sécherlech gëtt dat nuren en approximatiivt Resultat, well duerch Panachéieren eng Partie Stëmmen op  aner Parteie géinge falen; d`Resultat weist eis awer, wat fir en Ënnerscheed dat géigeniwwer der Opdeelung a Bezierker kéint ginn.)

Tabell 2: Stëmmeverdeelung bei engem eenzege Bezierk 

	Landes-Stëmmen	Sëtz aktuell	Sëtz bei engem  Bezierk	Idealzuel vu Sëtzer	Ofwäichung bei 4 Bezierker	Ofwäichung bei engem Bezierk
déi Lénk	503305	2	2	2,68	-25,37 %	-25,37 %
ADR	764390	3	4	4,07	-26,29 %	-1,72 %
KPl	161928	0	0	0,86	-100,00 %	-100,00 %
DP	2149830	13	12	11,45	13,57 %	4,83 %
Piraten	333205	0	1	1,77	-100,00 %	-43,63 %
déi Gréng	1162433	6	6	6,19	-3,06 %	-3,06 %
LSAP	2164952	13	12	11,53	12,78 %	4,10 %
CSV	3837264	23	22	20,43	12,57 %	7,68 %
PID	191785	0	1	1,02	-100,00 %	-2,07 %

 

Dëse Vergläich weist, datt eng Reduzéierung op en eenzege Walbezierk schonn eng däitlech Verbesserung géing bréngen.

a.       Zwou Partien, déi rechneresch méi wéi ee Sëtz ze gutt haten, hunn deen och kritt.

b.      Den Ënnerscheed zu der Idealzuel vu Sëtzer ass kloer reduzéiert. Vun 8 Parteien, déi iwwer 10 Prozent Ënnerscheed opweisen, sinn der nach 3 bliwwen.

Ee Schwaachpunkt huet déi Auszielmethod ëmmer nach: déi dräi grouss Parteien hunn alleguerten méi Sëtz, wéi hinnen idealerweis géingen zoustoen, während all déi aner Parteie manner Sëtz hunn. Wann all Bierger gläich Rechter virun der Verfassung hunn, da sollte mer versichen, eng Method ze fannen, bei där  dat och an där Hisiicht de Fall wär.

Déi Berechnungsmethod, déi bis elo zu Lëtzebuerg praktizéiert gëtt, ass vum Belsch d`Hondt ausgeschafft ginn a vum Schwäizer Hagenbach-Bischoff an déi Form bruecht ginn, wéi mir se zu Lëtzebuerg praktizéieren.

Duernieft gëtt ët nach haaptsächlech zwou aner Methoden: eng no Hare/Niemeyer (H-N) an eng no Sainte-Laguë (S-L). (Explikatiounen um Enn vum Text)

Tabell 3: Vergläich vun der Sëtzverdeelung aktuell – ee Walbezierk – Method H-N – Method S-L  

	Sëtz ideal	Sëtz aktuell	Ofwäichung	Sëtz  1 WBzk	Ofwäichung	Sëtz no	Ofwäichung	Sëtz no	Ofwäichung
			%		%	H-N	%	S-L	%
déi Lénk	2,68	2	-25,37	2	-25,37	3	11,95	3	11,95
ADR	4,07	3	-26,29	4	-1,72	4	-1,72	4	-1,72
KPl	0,86	0	-100,00	0	-100,00	1	15,98	1	15,98
DP	11,45	13	13,57	12	4,83	11	-3,90	11	-3,90
Piraten	1,77	0	-100,00	1	-43,63	2	12,73	2	12,73
déi gréing	6,19	6	-3,06	6	-3,06	6	-3,06	6	-3,06
LSAP	11,53	13	12,78	12	4,10	12	4,10	12	4,10
CSV	20,43	23	12,57	22	7,68	20	-2,11	20	-2,11
PID	1,02	0	-100,00	1	-2,07	1	-2,07	1	-2,07

 

Déi zwou Methode brénge genee dat nämlecht Resultat. D`Verrechnung no H-N ass ower virzezéien, well se vill méi einfach ass wéi d`Method no S-L.

Wa mer d`Verrechnung no Hare/Niemeyer mam Idealresultat vergläichen, da stelle mer fest,  datt

a.       3 Parteien vis-à-vis vun der aktueller Berechnung mat engem eenzege Walbezierk deen nämmlechten Ënnerscheed opweisen a

b.      all déi aner Parteien méi e klengen Ënnerscheed zu der Idealsëtzzuel hunn.

D`Method no Hare/Niemeyer bei engem eenzege Walbezierk weist also ganz kloer méi en däitlechen Trend zu enger Sëtzverdeelung, déi der Stëmmeverdeelung  vill besser entsprécht.

Wa mer wierklech den Demokratiedefizit ugoe wëllen, da muss hei den Hiewel ugesat ginn, well den Defizit op eng rechneresch Method zeréck ze feieren ass. Dozou kënnt datt d`Opdeelung vum Land a 4 Bezierker nët méi den Ufuerderungen entsprécht. Se staamt aus der Zäit, wou d`Mobilitéit an d`Kommunikatioun bei wäitem nach nët esou entwéckelt woren, wéi dat haut de Fall ass.

Et wier ze hoffen, datt eis Politik de Courage huet, fir dësen Thema opzegräifen an dem Art. 10bis dat richtegt Gewiicht ze  ginn.

Erklärung

Bei Hare/Niemeyer ginn d`Sëtz an zwee Schrëtt berechent. D`Direktsëtz berechnen sech aus Gesamtsëtz x Parteistëmmen / Gesamtstëmmen. Dëst Resultat gëtt no ënne gerënnt a weist d`Direktmandater. D`Räschtmandater gi bestëmmt an der Reiefolleg vun den Nokommastellen.

Méi opwenneg ass d`Method no Sainte-Laguë. Hei ginn d`Stëmmenzuele vun alle Parteien duerch eng Zuele-Rei (0,5 – 1,5 – 2,5 – 3,5 ... ) dividéiert an dann d`Mandater an der Reiefolleg vun deene esou entstanene Resultater bestëmmt.  Wann ee Splitterparteie wëllt ausschléissen kann een dat, doduerch, datt een deen éischten Divisor 0,5 duerch ee méi groussen ersetzt, z.B. 0,7. Mat 0,85 als éischten Divisor wier z.B. d`KP nët an d`Chamber komm.