(2.
Den Afloss vun dem
Chrëschtleche Glawen op d`Gesellschaft)
·
Naturwëssenschaften (3)
Wann och munchereen vun de Chrëschte mengt, si
géinge nach un eng flach Äerd gleewen, da muss een drop hi weisen, datt ët grad
Chrëschte waren, déi eis Äerd an de richtege Kontext vum Sonnesystem gesat
hunn. Schon am Buch Hiob, engem vun den
eelste Bicher aus der Bibel, steet: Hien
(Gott)... hängt d`Äerd iwwert dem Näischt op. Hei geet nët riets vun enger
flaacher Äerd, déi an engem onendleche Mier schwëmmt.
De Nikolaus
Kopernikus, Doumhär zu Frauenburg (haut Frombork am Norde vu Polen), huet am
Joer 1543 a sengem Haaptwierk “De revolutionibus orbium coelestium” dat
heliozentrescht Weltbild beschriwwen (Helios = Sonn ass den Zentrum vum
Planetesystem). Wann de Kopernikus nach der Meenung wor, datt d`Planete sech op
Kreesbunne bewege géingen, sou huet de Johannes
Kepler, evangeleschen Theolog, Philosoph, Mathematiker, Physiker, 60 Joer
méi spéit dat Weltbild präzis
beschriwwen: Elliptesch Bunnen an ënnerschiddlech Geschwindegkeet huet hien mat
den zwee Kepleresche Gesetzer a sengem Wierk “Astronomia Nova” beschriwwen. Och
um Gebidd vun der Optik an der Mathematik huet de Kepler revolutionär
Entdeckunge gemaach. En huet och eng Zännrad-Pompel erfonnt, där hire Prinzip
haut nach an eisen Autoen als Uelegpompel ugewannt gëtt.
Déi
experimental Naturwëssenschaften, déi d`Grondlag vun all eisen technesche
Fortschrëtter duerstellt, huet hieren Ursprong beim Francis Bacon (1562-1626). Hie wor deen éischten, deen geziilt
experimentéiert, wëssenschaftlech Resultater ausgewäert huet an duerno de
Beweis vun der Korrektheet vun de Resultater experimentell beluecht huet. Seng
wëssenschaftlech Fuerschung huet hien nët dovunner ofgehalen, fir donieft sech
der Theologie hinzeginn an Ofhandlungen iwwer d`Psalmen an d`Gebiet ze
schreiwen.
Am Beräich vun der Mathematik kënnt een nët
laanscht de Blaise Pascal
(1623-1662). Nieft de Gesetzer an der Hydrostatik an Hydrodynamik (de “Pascal”
gëtt haut als Eenheet vum Drock benotzt) huet hien d`Grondlage vum
Differentialrechnen an dem Probabilitéitsrechne geluecht. Grad esou bekannt
dierft och seng Iwwerleeung zum Glawen un deen ee Gott sinn: “Wann s de gleefs an et ass richteg, hues de
alles gewonnen; wann et falsch ass, hues de näischt verluer. Wann s de nët
gleefs an et ass richteg, hues de näischt gewonnen; wann et falsch ass, hues de
alles verluer.”
Onbedéngt nieft dem Blaise muss een den Isaac Newton (1642-1727)
ervirsträichen. Nieft de Gesetzer vun der Gravitéit (haut dréit d`Kraaft
international d`Eenheet “Newton”)
huet säi Fuersche grouss Fortschrëtter an der Mathematik an an der
astronomescher Physik bruecht. Hie selwer huet säin theologescht Wierken ower
nach méi héich ageuerdent. Hien huet geschriwwen: “Do ass ee Wiesen, dat alles gemaach huet, deen alles a senger Muecht
huet a virun deem mir also solle Respekt hunn. ... Gott herrscht onsiichtbar
iwwer dës Welt an hien huet eis opgedroen, hien ze luewen (worship) a soss keen
anere Gott. ... hien huet Jesus Christus, eisen Erléiser, vun den Doudegen operstoe
gelooss...”.
Zur nämmlechter Zäit huet de Gottfried Leibnitz (1646-1716) gelieft.
Seng Entwécklung vun dem Differentialrechnen wor vun immenser Bedeitung fir all
weider Fuerschung um Gebitt vun der Physik. Fir hien wore Glawen a Wëssenschaft
gutt iwwereneen ze bréngen. Hien huet d`Bibel
als autoritärt Wuert Gottes
unerkannt.
De Robert
Boyle (1627-1691), deen den Zesummenhang tëschent Gasdrock a Gasvolumen
ermëttelt huet – dat Gesetz dréit haut nach säi Numm – wor als Laiepriedeger
nieft senger Fuerschungsaarbecht aktiv. Hien huet theologesch Schrëfte
verfaasst an d`Aarbecht vun de Bibeliwwersetzer finanziell ënnerstëtzt. De
Robert Boyle, deen och nach als Papp vun der Chimie gëllt ass och nach de
Grënner vun der Royal Society (of London), der renoméiertster wëssenschaftlech
Gesellschaft.
An der Elektrotechnik huet all Fachmann all
Dag mat dräi Begrëffer ze dinn: Volt,
Ampère an Ohm. Si sti fir dräi
grouss, gleeweg Pionéier vun hirem Fach: den Alessandro Volta (1745-1827), Entdecker vun der Elektrizitéit an
der Batterie (“Ech schumme mech nët fir
d`Evangelium; et soll gutt Fruucht bréngen”); den André Ampère (1775-1827), Grondlagefuerscher (“Eent vun den iwwerzeegendsten Beweiser fir d`Existenz vu Gott ass déi
wonnerbar Harmonie vum Weltraum an d`Tatsaach[RK1] [RK2] , wéi d`Liewen alles geliwwert kritt fir kënnen z
existéieren”) an den anere Grondlagefuerscher Georg Simon Ohm (1787-1854). Hien huet
säin éischte Band vu sengem Wierk “Molekularphysik” ofgeschloss mat de Wierder:
“Et wäerte nach aner Wierker nokomme, wa
Gott mer d`Deeg duerfir schenkt”.
En anere Gigant an
Elektrotechnik-Fuerschung ass de Michael Faraday (1791-1867). Haut ass
hie speziell bekannt fir de Käfeg vum Faraday, deen eis virun elektreschen
Entladunge schützt. Hien huet als éischte Flësseggas hirgestallt an de
Generator entworf. Hien huet aktiv enger klenger Chrëschteversammlung
ugehéiert, all Dag d`Bibel gelies an e bedeitende Beitrag vu sengem Akommes deenen
Aarme gespent, deenen hien och ganz dacks perséinlech gehollef huet. Haut fanne
mer hien erëm an der Eenheet Farad
bei der Dimensionéierung vu Kondensatoren.
De James
Clerk Maxwell (1831-1879), huet Zesummenhäng tëschent elektreschem Stroum a
Magnetismus erfuerscht; hien huet festgestallt datt magnéitesch an elektresch
Felder sech mat Liichtgeschwëndegkeet verbreeden. D`Gréisst vum magnéitesche
Feld gëtt haut a Maxwell ausgedréckt.
Hien hat en déift Vertrauen op Gott, wéi dës Wieder bezeien: “Gott, ët ass nët meng Suerg ob ech liewen
oder stierwen. Dech gären ze hunn an Dir dingen ass mäin Undeel ...”.
An der Physik kënnt een dann och nët laanscht
e weidere Begrëff: Kelvin. Hie steet
zur Éier vum Lord W.T. Kelvin
(1824-1927). De Begrënner vun der Thermodynamik huet och déi absolut
Temperaturskala festgeluecht (Kelvin-Skala), bei där 0°K den absolute Nullpunkt
duerstellt. Fir hie wor de chrëschtleche Glawen an d`Wëssenschaften am héchste
Grad kompatibel. Hie gëtt mat dëser Ausso zitéiert: “Wann s de fest genuch nodenks wäert d`Wëssenschaft dech léieren u Gott
ze gleewen”.
Nieft dem Boyle sollen ower nach aner Spezialisten
an der Chimie ernimmt ginn. Do ass fir d`éischt den Joseph Priestley (1733-1844), deen de Sauerstoff a verschidden aner
chemesch Verbindungen entdeckt huet (ënner anerem de Lachgas). An engem
Schreiwes u franséisch Politiker a Philosophen huet hie geschriwwen: “D`Sécherheet, datt Christus vun den
Doudegen operstanen ass, gëtt evident duerch Behuele vun sengen Apostelen an de
Wonner, déi se a sengem Numm bewierkt hunn.”
Antoine Lavoisier (1743-1794). Hien
huet bewisen, datt fir all Verbrennung Sauerstoff noutwenneg ass. Hien huet och
d`Gesetz vum Erhalen vun der Energie formuléiert: et ka keng Energie geschafen
a keng zerstéiert ginn. Hien ass als bekennende Chrëscht während der Franséischer
Revolutioun ënnert der Guillotine gestuerwen.
De John
Dalton (1766-1844), en déifgleewegen Quäker, gëtt als Papp vun der Atom-Theorie
bezeechent. Hien huet als éischten d`Atomgewiicht vu verschiddenen Elementer
bestëmmt. Säin Interessegebidd wor wäit
gespaant. Sou huet hien och d`Fuerweblannheet erausfonnt; si gëtt nach ëmmer
als Daltonismus bezeechent.
Als en aussergewéinlecht Talent muss een den George Washington Carver (ca1864-1943)
ernimmen. Als Kand vu Sklaven huet hie sech bis zum gréisste Spezialist vum
Ubau a vun der Verwendung vu Kakuetten entwéckelt. Seng Fuerschung huet
d`Kultur vun dëser Noss op alle Gebidder revolutionéiert. Hie gouf 1939 mam
Roosevelt Uerden ausgezeechent. An der Laudatio ass de Carver esou beschriwwe
ginn “... an Demut ëmmer d`Féierung vu
Gott gesicht huet.” A sengem Buch “Men
of Science – Men of God” huet den Henry Morris de Carver als en “eeschten a bescheidene Chrëscht” gekennzeechent,
dee “ni géif zécken, sech zum Gott vun
der Bibel ze bekennen an Him all seng Fäegkeeten an Erfolleger géing verdanken.”
Loosse mer zum Schluss vun eiser Betruechtung
iwwert den Afloss vun chrëschtleche Wëssenschaftler dee Beräich nët vergiessen,
mat deem mir all iergendwéi an iergend wéini a Verbindung kommen: d`Medizin.
De Bekannsten ënner hinnen all ass wuel de Louis Pasteur (1822-1895). Hien huet
d`Bakterien entdeckt an hier Wierkung op de Kierper. D`Konserwéirung vu
Liewensmëttel duerch Pasteuriséieren ass haut all Mënsch geleefeg , de Pasteur
huet eis op dee Wee bruecht. “Wat ech méi
gleewen, wat mäi Glawen ëmmer méi deem vum Bretonesche Bauer gläicht.” Op
sengem Doudebett huet hie mat enger Hand d`Hand vu senger Fra a mat der anerer
Hand d`Kräiz gehal.
D`Fundament vun der moderner Chirurgie huet
den James Simpson (1811-1870)
geluecht. Dee Schottesche Gynäkolog huet de Chloroform entdeckt. Engem Frënn
huet hien uvertraut, datt nët de Chloroform seng gréisst Entdeckung wor, mee
datt hien “e sëndege Mënsch wier an datt Jesus säin Erléiser wier.”
D`Geschicht vun der Chirurgie gëtt geleefeg an
zwou Perioden opgedeelt: déi Zäit virum Lister, an déi Zäit duerno. De Joseph Lister (1827-1912) huet als
éischten antiseptesch Methoden bei der Krankebehandlung entwéckelt. Seng
Methoden hunn d`Stierffäll bei Operatiounen dramatesch erofgesat. De Lister, en
englesche Quäker wor eegenen Aussoe no “gleeweg
un déi fundamental Aussoe vum Chrëschtentum.”
(Gëtt weidergefouert)
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen