Glawen oder „Neien Atheismus“? (4. Deel)

 

(2.    Den Afloss vun dem Chrëschtleche Glawen op d`Gesellschaft)

 

·         Entwécklung vun der Sprooch

Et sollt een nët iwwersinn, datt zwou vun eise wichtegste Sproochen, Däitsch an Englesch, grad duerch den Afloss vu chrëschtleche Bibeliwwersetzer eng eenheetlech Schrëftform kruten. D`Sprooch vum Luther huet déi ongezielten däitsch Lokaldialekter zu enger allgemeng verständlecher (dem Volk aufs Maul schauen)  Ëmgangssprooch gemaach an hat domadder och en Afloss op dat Lëtzebuergesch, wat mer haut an eisem Ländche schwätzen. Dem William Tyndale seng englesch Bibeliwwersetzung aus dem 16. Jorhonnert fënnt een haut nach erëm an der bekannter King James Iwwersetzung.

Ower och haut nach sinn ët grad chrëschtlech Missionären, déi am Optrag vu Bibelgesellschaften oder dem Wicliffe Institut fir Minoritéiten iwwert d`ganz Welt Sproocheschrëften ausschaffen an d`Leit liesen a schreiwe léieren. Millioune vu Mënschen an eiser Zäit konnten esou viir d`éischt an hierem Liewen hir Sprooch liesen.

·         Musik

Et ass de Poopst Gregor den Éischten, deem mer de Grondprinzip vun der Musiknotatioun ze verdanken hunn. Hien huet zur Entwécklung vun der Aacht-Nouten-Oktav bäigedroen an den ënnerschiddlechen Toundaueren   spezifesch Symboler zougeuerdent.

De Guido vun Arezzo, en italienesche Mönch,  huet am 11. Jorhonnert wuel dee bedeitendste Fortschrëtt an der schrëftlecher Duerstellung vu musikalesche Wierker ervir bruecht.  Hien huet duerch säi Linne-System den Terzofstand, wéi mer en haut nach kennen,  däitlech gemeet. Säi 4-Linne-System fanne mer haut nach am Gregorianesche Gesank erëm. Hien huet och den Nouten déi laténgesch Bezeechnung ginn, déi mir haut nach benotzen: do (ursprénglech ut) – re – mi ...

D`Aarbecht vum Guido vun Arezzo huet ët eréischt erméiglecht, datt grouss Musekskompositiounen zu Pabeier konnte bruecht ginn. Ganz vill vun deene Kompositioune ginn op chrëschtlech Musiker zeréck. Sou sinn an der Kierch eng ganz Rei vun neie Museksformen entstan.

e Motet huet als eng Aart Sprochgesang säin Urspronk an der Kathedral Notre-Dame zu Paräis fonnt. Aus dem Motet ass an der Kierch vun England den Anthem entstan. Och de Madrigal, deen ee kéint als gesonge Gedicht charakteriséieren, huet säin Urspronk an der Chouermusik vun de grousse Kathedralen. De Palestrina, deen honnerte vu chrëschtleche Kompositioune geschriwwen huet, wor ee vun de prominente Vertrieder vun dëser Museksaart. En Oratorium (aus dem Laténgeschen: Oratorius = Gebiet) ass meeschtens e gesonge bibleschen  Text. Ganz bekannt ass de “Messias” vum Händel an dem Haydn seng “Sieben letzten Worte Jesu am Kreuz”. Och d`Symphonie huet hir Wuerzelen an der Kierch. Den Giovanni Gabrieli, Organist an der Markuskierch zu Venedeg, huet mat senger “Sacrae symphoniae” de Grondsteen fir all weider symphonesch Wierker geluecht.

Wann ee vu grousse Komponiste schwätzt, da kënnt ee laanscht zwee nët erlaanscht: de Johann Sebastian Bach an de Georg Friedrich Händel, déi bal all Wierk mat dräi Buschtawen signéiert hunn – SDG (Soli Deo Gloria). Och vill aner grouss Komponisten hunn ëmmer nees ob biblesch Themen zeréckgegraff als Theme fir hir Kompositioun.

Zu eiser Zäit begeeschtere sech vill Leit fir de “Gospel”. Déi meescht si sech ower nët bewosst, datt “Gospel” dat englescht Wuert fir “Evangelium” ass. Dës Aart huet sech aus dem Gesank vu schwaarze Sklaven an den USA entwéckelt an ass haut nach Zeie vun der Kraaft an dem Trouscht deen d`Sklaven an der Botschaft vun der Bibel  fonnt hunn.

·         Literatur

Wat d`Konscht vum Schreiwen ugeet, sou stiechen an eiser Zäit wuel zwee engleschsproocheg  Schrëftsteller ervir: den J.R.R. Tolkien mat “The Lord of the Rings” an den C.S. Lewis mat “The Lion, the Witch and the Wardrobe”. Déi zwee Wierker hunn als Grondthema d`Botschaft vum Neien Testament, déi op eng allegoresch Manéier duergestallt gëtt. E Mann, wéi de russesche Schrëftsteller Fjodor Dostojewski, en déifgleewegen orthodoxe Chrëscht, huet a Romaner wie “Schuld und Sühne” oder “Die Gebrüder Kamarasow” ëmmer erëm säi Glawen afléisse gelooss.

Als Klassiker vun der Weltliteratur muss een och onbedingt “Ben Hur” vum Lewis Wallace oder “Onkel Toms Hütte” vum Harriet Beecher Stowe opzielen, zwee Wierker, déi hier iwwerzeegend Aussokraaft am echten, déiwe Glawe vun hiren Autore fënnt. De Frënn vum Thriller dierft nët onbekannt sinn, datt een vun de renomméiertste Vertrieder vun hirem Genre de John Grisham ass, dee ganz offen zu sengem Glawe steet.

Da sollt een och nach de japanesche Novellist Endo Shusaku ernimmen. De japanesche Katholik ass a sengen Erzielungen “Schweigen” a “Samurai” op d`Problematik vun de Chrëschten a sengem Land agaang. Hie krut fir säi Wierken héchst Auszeechnungen a Japan. Sou krut hien 1978 dee renoméierten Yomiuri-Literaturpräis fir seng Biographie “Die Geburt Christi”.

·         Molerei an Architektur

Ech erlabe mer, dës zwee Gebidder an engem Otemzuch ze nennen. Wann een duerch déi beandrockend Kierchegebaier trëppelt, da weess een nët, iwwer wat een am meeschte staune muss: déi imposant Architektur vun deene Joerhonnerten alen Gebailechkeeten oder déi wonnerbar bildlech Duerstellunge vu bibleschen Zeenen. Ob Sixtinesch Kapell oder Péitersdoum, ob Kathedral vu Chartres oder Notre Dame vu Paräis, si all sinn Zeie vun der Kreativitéit vu geniale Kënschtler, vun deenen déi meescht hiren Engagement fir hiert Wierk an hirem Glawe fonnt hunn.

Lo muss een d`Tatsaach, datt hei en enorm héije finanziellen Opwand bedriwwe gouf, fir dës Gebailechkeeten opzeriichten, nët gutt heeschen  - dat maachen och ech nët. Et ass ower nët ze leegnen, datt Architektur, Molerei an och Bildhauerei duerch d`Opträg vun der Kierch en enormen Opschwong erlieft hunn.

·         Naturwëssenschaften

Wann och munchereen vun de Chrëschte mengt, si géinge nach un eng flach Äerd gleewen, da muss een drop hi weisen, datt ët grad Chrëschte waren, déi eis Äerd an de richtege Kontext vum Sonnesystem gesat hunn.  Schon am Buch Hiob, engem vun den eelste Bicher aus der Bibel, steet: Hien (Gott)... hängt d`Äerd iwwert dem Näischt op. Hei geet nët riets vun enger flaacher Äerd, déi an engem onendleche Mier schwëmmt.

De Nikolaus Kopernikus, Doumhär zu Frauenburg (haut Frombork am Norde vu Polen), huet am Joer 1543 a sengem Haaptwierk “De revolutionibus orbium coelestium” dat heliozentrescht Weltbild beschriwwen (Helios = Sonn ass den Zentrum vum Planetesystem). Wann de Kopernikus nach der Meenung wor, datt d`Planete sech op Kreesbunne bewege géingen, sou huet de Johannes Kepler, evangeleschen Theolog, Philosoph, Mathematiker, Physiker, 60 Joer méi spéit dat Weltbild präzis beschriwwen: Elliptesch Bunnen an ënnerschiddlech Geschwindegkeet huet hien mat den zwee Kepleresche Gesetzer a sengem Wierk “Astronomia Nova” beschriwwen. Och um Gebidd vun der Optik an der Mathematik huet de Kepler revolutionär Entdeckunge gemaach. En huet och eng Zännrad-Pompel erfonnt, där hire Prinzip haut nach an eisen Autoen als Uelegpompel ugewannt gëtt.

  (Gëtt weidergefouert)